Προβλήματα και προοπτικές της σύγχρονης δημοκρατίας
κάτω από την οπτική γωνία της παγκοσμιοποίησης
Αρβανίτη – Πρεβεζάνου Ευγενία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Κοινωνικός Μετασχηματισμός
* Αυτονομία και Αυτοδέσμευση της κοινωνίας
* Κράτος Δικαίου
* Ο ρόλος της Κοινωνίας Πολιτών
.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Κοινωνικός Μετασχηματισμός
Υπάρχει ανάγκη για έναν κοινωνικό μετασχηματισμό ό οποίος θα δώσεις νέες μορφές εξουσίας, μεθόδους και θεσμούς συμμετοχής του πολίτη. Αυτός ο κοινωνικός μετασχηματισμός μπορεί να γίνει μόνο με αυτονομία και αυτοδέσμευση της κοινωνίας μέσα σε ένα κράτος δικαίου που θα διασφαλίζει την ποιότητα της δημοκρατίας και θα προϋποθέτει τον ενεργό ρόλο της κοινωνίας πολιτών.
Ο Γκράμσι αντιμετωπίζει το εθνικό κράτος ως πεδίο στο οποίο δομούνται πρόσκαιρα και ασταθώς, σχέσεις ισχύος εθνικού και παγκόσμιου χαρακτήρα, «συνδυασμοί εθνικού - παγκόσμιου». Μας δείχνει μεταξύ άλλων ότι αυτό που θεωρούμε ακόμα εθνικό, έχει μεταβάλει τη λειτουργία του υπό την επίδραση της παγκοσμιοποίησης. Το είχε υποδείξει ο Γκράμσι, λέει η Saskia Sassen (Τerritory, Αuthority, Rights, Ρrinceton U.Ρ. 2006) ως εξής:
- «Ο μετασχηματισμός που ονομάζουμε παγκοσμιοποίηση λαμβάνει χώρα εντός του εθνικού σε μεγαλύτερη έκταση από αυτήν που συνήθως αναγνωρίζουμε. Στο (εθνικό) επίπεδο συγκροτούνται οι πιο σύνθετες έννοιες του παγκόσμιου και το εθνικό είναι συχνά ένας από τους κομβικούς παράγοντες που καθιστούν εφικτή και ενεργή την παγκόσμια διάσταση. (..) Οι μετασχηματισμοί αυτοί αποποινικοποιούν ότι είχε συγκροτηθεί ως εθνικό, χωρίς όμως να καθιστούν πάντα εμφανή τη μεταβολή (...) Τέτοιοι μετασχηματισμοί πρέπει συχνά να αποκωδικοποιηθούν για να γίνουν εμφανείς».
ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ και ΑΥΤΟΔΕΣΜΕΥΣΗ της κοινωνίας
Η παγκοσμιοποίηση μετασχηματίζει το κράτος, ενισχύοντας κάποιες πλευρές του και αδυνατίζοντας άλλες. Η ιστορία της ανθρωπότητας χαρακτηρίζεται από μία πολλαπλότητα συλλογικών υποκειμένων, που είναι αφενός φορείς αξιών δικαιοσύνης, ισότητας, δικαίου κι αφετέρου πρωταγωνιστές διαμαρτυριών και αγώνων.
ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
Η διατήρηση και διασφάλιση ή μη, κρατών δικαίου προς τον σκοπό της εξυπηρετήσεως του κοινού συμφέροντος των πολιτικών κοινωνιών, τίθεται ως βασικός παράγων ευημερίας και προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών κάθε κράτους.
Το «κράτος δικαίου» συνδέεται με την ποιότητα της δημοκρατίας, ή καλύτερα με το θέμα του ορθού πολιτεύματος. Θεωρείται εκείνο το κράτος το οποίο ενδιαφέρεται να δημιουργεί και να λειτουργεί θεσμούς δικαιοσύνης, διοικήσεως και ασφαλείας, οι οποίοι να έχουν τεθεί βάσει του κοινού συμφέροντος όλων των πολιτών.
Ο Αριστοτέλης όρισε μια για πάντα, και δικαιώθηκε από ιστορικής απόψεως, ποια είναι από φιλοσοφικής απόψεως τα ορθά πολιτεύματα. Πρόκειται για τα πολιτεύματα όπου η εξουσία, ανεξαρτήτως αν εξασκείται από έναν, από λίγους ή από πολλούς, εξασκείται προς χάριν της εξυπηρετήσεως του κοινού συμφέροντος.
Όταν ο ένας, οι ολίγοι ή οι πολλοί ασκούν την εξουσία για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα έχουμε παρεκβάσεις ως προς τα ορθά πολιτεύματα.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ
Ο όρος «κοινωνία πολιτών» αναφέρεται στο «πεδίο της μη-επιβαλλόμενης συλλογικής δράσης που προκύπτει από κοινά συμφέροντα, σκοπούς και αξίες», σύμφωνα με τον ορισμό του Κέντρου για την Κοινωνία των Πολιτών του LSE
Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη και αναγκαία, ώστε να απελευθερωθούν οι δημιουργικές τους δυνάμεις με τις οποίες θα ανανεωθούν οι θεσμοί και το πολιτικό σύστημα του κράτους.
Η “κοινωνία των πολιτών” αποτελεί, την καθοριστικότερη συνιστώσα για την επιβεβαίωση της κοινωνικής αυτονομίας, μέσω της συγκεκριμένης και εγγυημένης άσκησης των συλλογικών δικαιωμάτων. Σε ό, τι αφορά ιδίως την υπεράσπισή της σύγχρονης Δημοκρατίας από τους κινδύνους που την πολιορκούν, αναδεικνύεται, διατηρώντας την αυτοτέλεια και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, σε ιδιότυπο alter ego της πολιτικής κοινωνίας, συγκροτώντας μαζί της ένα ανανεωμένο, διευρυμένο και ουσιαστικά εμπλουτισμένο δημόσιο χώρο.
Παραδείγματα αποτελούν οργανισμοί, Μ.Κ.Ο. και οργανώσεις με θέματα τις εγχώριες και διεθνείς αναπτυξιακές στρατηγικές, το περιβάλλον, τα δικαιώματα των γυναικών, μεταναστών, καταναλωτών, διάφορα κοινωνικά κινήματα καθώς και τους διάφορους φορείς έκφρασης της (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ενώσεις καταναλωτών, διάφοροι σύλλογοι προώθησης “cause” ή συλλογικής εκπροσώπησης πολιτών).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Το διαδίκτυο σαν μέσο προβολής
ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ
πρώτη δημοσίευση Δεκέμβριος 2006
