«Ασύμμετρος πόλεμος» (asymmetric warfare).
Μετά την κατάργηση του διπολισμού και το τέλος του ψυχρού πολέμου, παρά τις αρχικές προβλέψεις για μακρά περίοδο ειρήνης, στη νέα χιλιετία βρεθήκαμε αντιμέτωποι με νέους κινδύνους για την ασφάλεια.
Ενα νέο «είδος πολέμου» εγκαινίαστηκε στην εποχή μας.
Περί ασύμμετρης απειλής
Ως «ασύμμετρη» απειλή[1] χαρακτηρίζεται η χρήση μεθόδων που στοχεύουν όχι τις ισχυρές, στρατιωτικές δυνάμεις του αντιπάλου, αλλά τα «μαλακά» και τρωτά σημεία του όπως οι κοινωνικές και οικονομικές δομές.
Για ηθικούς λόγους ή για λόγους καθαρής ασυμμετρίας των δομών και των στόχων, η ισχυρότερη πλευρά δεν μπορεί να ανταποδώσει με τον ίδιο τρόπο (π.χ. τρομοκρατία, χρήση όπλων μαζικής καταστροφής).
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ), ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) , τους νέους κινδύνους, που ενδεχομένως, θα αποσταθεροποιούσαν το διεθνές σύστημα τους ονόμασαν «Ασύμμετρες απειλές» (asymmetric threats) που οδηγούν σε «Ασύμμετρο πόλεμο» (asymmetric warfare).
Προτείνουν δε, ότι ασύμμετρη απειλή είναι «η χρησιμοποίηση κατώτερης ισχύος εναντίον τρωτών σημείων ενός κράτους, προς επίτευξιν δυσανάλογα μεγάλου αποτελέσματος, με σκοπό την υπονόμευση της θελήσεώς του και την επίτευξη του στόχου του ενεργούντος».
Ασύμμετροι αντιπάλοι
Από την στιγμή λοιπόν που δεν υπάρχει πλέον η «απειλή» της ΕΣΣΔ, η σχεδόν αυτόματη αντίδραση των στρατιωτικών οργανισμών και υπηρεσιών ασφαλείας είναι να αναζητήσουν νέες απειλές, συχνά υπερβάλλοντας (ή σπανιότερα «κατασκευάζοντας») κινδύνους για να δικαιολογήσουν τη συνεχιζόμενη ύπαρξη των ιδίων των γραφειοκρατικών οργανισμών και να διατηρήσουν ή και να αυξήσουν τις σχετικές δαπάνες.
Στο φάσμα πιθανών απειλών, των ΗΠΑ, της Δύσης και γενικά της διεθνούς κοινότητας, είναι οι αντίπαλοι[2], οι οποίοι θέλουν να μεταβάλλουν τις δομές και τη στρατηγική τους για να εκμεταλλευθούν δικτυακές δομές στις ανεπτυγμένες (αντίπαλες) κοινωνίες.
Το διεθνές περιβάλλον
Η μεγαλύτερη αλλαγή στην αρχή του 21ου αιώνα, για την διεθνή τρομοκρατία, είναι η αυξημένη αποτελεσματικότητα της τεχνολογίας[3] και η ικανότητά της να προκαλέσει παγκόσμια αποτελέσματα από τοπικά γεγονότα.
Όσο αφορά τα σημερινά δεδομένα υπάρχει μια βίαιη αντιπαράθεση[4] η οποία διεξάγεται μεταξύ υπηρεσιών ασφαλείας[5] κυβερνήσεων στη Δύση και Μέση Ανατολή από τη μια και σε ένα εξτρεμιστικό ισλαμικό κίνημα[6], που χρησιμοποιεί «ασύμμετρες» μεθόδους για να πλήξουν τον αντίπαλο από την άλλη.
[1] από την Ιαπωνία, στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, στο Μπαλί, στη Μόσχα
[2] Κατά τον επιτιθέμενο μπορεί τα θύματα να είναι άμαχοι, αλλά δεν είναι και αθώοι, αφού ανήκουν στις κοινωνίες του «εχθρού» του.
Το ενδιαφέρον στοιχείο του μεταψυχροπολεμικού διεθνούς περιβάλλοντος ασφαλείας αφορά την αυξημένη αποτελεσματικότητα των «ασύμμετρων μεθόδων» που χρησιμοποιούν ή ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν ορισμένοι μη κρατικοί δρώντες[7], ενώ τα κράτη δεν έχουν προλάβει ακόμη να ολοκληρώσουν τη διαδικασία θεσμικής μεταρρύθμισης και δομικής αλλαγής του εθνικού μηχανισμού εθνικής τους ασφαλείας (security sector reform). Πρόκειται για έναν πόλεμο με
Θέατρο επιχειρήσεων: Παγκόσμιο
Πεδίο της μάχης: Παντού
Εχθρός: Αόρατος
Στόχος[1]: Ανυποψίαστος
Συνέχεια: Άγνωστη
Αξία της ανθρώπινης ζωής: Μηδαμινή[2]
Ποιες πράξεις θεωρούνται είναι ασύμμετρες απειλές:
Στις ασύμμετρες απειλές (Η.Π.Α., Ν.Α.Τ.Ο και Ε.Ε.) κατέταξαν:
* τις διάφορες μορφές της διεθνούς[8] τρομοκρατίας
* τη διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής
* τον εθνικο[9]-θρησκευτικό[10] φανατισμό και ριζοσπαστισμό
* το διεθνές οργανωμένο έγκλημα, σε ορισμένες περιπτώσεις η
* ανεξέλεγκτη λαθρομετανάστευση από το Νότο προς τον Βορρά.
* τις απειλές από συστήματα που βασίζονται στη χρήση του διαστήματος και τέλος
* τον πόλεμο των πληροφοριών[11].....
ΑΡΒΑΝΙΤΗ -ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ
Πρώτη Δημοσίευση 2009
Παραπομπές
[1] Θάνου Π. Ντόκου ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ασύμμετρες απειλές - ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ http://www.diplomatia.gr/main.php?issueid=21&articleid=432
[2] π.χ. διεθνικές τρομοκρατικές οργανώσεις, λαθρέμποροι πυρηνικών υλικών, διεθνικά συνδικάτα του εγκλήματος, (θρησκευτικά) φονταμενταλιστικά και ακραία εθνικιστικά κινήματα, πειρατές πνευματικής περιουσίας και πειρατές των θαλασσών, λαθρέμποροι ανθρώπων ή προϊόντων/αγαθών.
[3] Εμφάνιση κυβερνο-τρομοκρατίας, η χρήση όπλων μαζικής καταστροφής,καθώς και ο ρόλος ΜΜΕ σε μια αυξανόμενα παγκοσμιοποιημένη κοινωνία
[4] Σε αρκετές περιπτώσεις εξυπηρετεί συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων που ουδεμία σχέση έχουν με την τρομοκρατία
[5] Μιας υπερδύναμης που θέλει όχι μόνο να διατηρήσει την κυρίαρχη θέση της στο σημερινό διεθνές σύστημα, αλλά και να αυξήσει την κυριαρχία της
[6] Ισλαμικών τρομοκρατικών οργανώσεων που αμφισβητούν τόσο την αμερικανική και ευρύτερα δυτική παρουσία στη Μέση Ανατολή και τον ισλαμικό κόσμο, όσο και τη δυτική κυριαρχία στο διεθνές σύστημα
[7] τρομοκρατικές και διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις
[8] Η τρομοκρατία αναπτύσσεται τόσο στις δυτικές μητροπόλεις, όσο και στις ίδιες τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδιαίτερα δε στις χώρες του λεγομένου ισλαμικού τόξου, και τείνει να αποκτήσει τη δική της ιδεολογία, που θα μπορούσε να συνοψισθεί σε θέσεις όπως σύγχρονη μορφή του αναρχισμού, αρνητική στάση απέναντι στην ανοιχτή κοινωνία, αντίθεση εναντίον όλων των δυτικών κοινωνιών (αντιδυτικισμός). Η τρομοκρατία δεν είναι παρά ένα μέρος του «διεθνούς προβλήματος», ένα διεθνές φαινόμενο που τρέφεται από αυτό και τείνει να καταστεί ανεξέλεγκτο.
[9] Η διάλυση της Ενώσεως Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) και του Συμφώνου της Βαρσοβίας (ΣΒ) αποδέσμευσε εθνικιστικές τάσεις ανεξαρτησίας σε πολλές περιοχές, πέραν των εν εξελίξει παγκοσμίως. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι ανταγωνισμοί, γεωστρατηγικοί και γεωοικονομιοί, για την παραγωγή, μεταφορά και εν γένει εκμετάλλευση των πηγών ενεργείας του Καυκάσου και της Κασπίας, περιπλέκουν έτι περισσότερο την κατάσταση στην περιοχή.
[10] Ισλαμικός φονταμενταλισμός
Η παγκόσμια κοινότητα οδηγείται σε ένα παρατεταμένο «τρόμο»-πόλεμο με τον Μπιν Λάντεν και τον ιερό πόλεμο πόλεμο που διεξάγει μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ σε συνδυασμό με την αλαζονεία της μοναδικής παγκόσμιας υπερδύναμης με την πλειονότητα των απογοητευμένων του υπόλοιπου κόσμου.
[11] Πειρατές των συστημάτων πληροφορικής