Αντίθετα, σε παιχνίδια επαναλαμβανόμενα απαραίτητη προϋπόθεση και ανάγκη είναι η στάση συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων παικτών. Αυτό συμβαίνει, διότι πρόκειται για παιχνίδια εξελικτικής διαδικασίας, τα οποία λειτουργούν ανεξάρτητα και δεν αφορούν τους παίκτες, αλλά το σύστημα.

Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, η συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων είναι παιχνίδι σχέσεων, ΜΗ ΜΗΔΕΝΙΚΟΥ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΟΣ για παραγωγή συνολικού οφέλους. Είναι φυσικό λοιπόν να αναρωτηθούμε, πως μπορούμε να συνεργαζόμαστε με ανθρώπους που δεν γνωρίζoυμε και πως να επωφελούμαστε εμείς αλλά και το κοινωνικό σύνολο;

Για να γίνει αυτό πρέπει να γνωρίζουμε τους μηχανισμούς που πρέπει να ακολουθούνται σε μια συνεργασία, λαμβάνοντας υπόψη την Ακούσια διαδικασία της εξέλιξης (spontaneous order).

Μηχανισμοί συνεργασίας στην ακουσίως προκύπτουσα τάξη

Η ακουσίως προκύπτουσα τάξη έχει αρκετά πλεονεκτήματα όπως το ότι σε κάποιο φαινόμενο που εμφανίζεται με λίγες πληροφορίες, ξέρουμε ανάλογα τι μπορεί να γίνει και στο μέλλον. Επίσης η ακουσίως προκύπτουσα τάξη, παράγει λύσεις και αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες δίνοντας την καταλληλότερη λύση στο εμφανιζόμενο πρόβλημα μέσω των μηχανισμών εξέλιξης της. 

Έτσι διαπιστώνουμε ότι, πολλά φαινόμενα στην κοινωνία μας προέκυψαν, εξελικτικά, ερήμην μας και χωρίς κανόνες (π.χ. γλώσσα, αγορά, τιμές).Η επιστήμη σαφώς και συσσωρεύει απαντήσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα. Όταν όμως, δεν μπορεί να τα επιβεβαιώσει παρατηρούμε ότι υπάρχει ανάγκη διαψευσιμότητας.

Αυτό συμβαίνει, διότι η επιστήμη εξελίσσεται, αποκλείοντας λανθασμένες υποθέσεις και ασχολούμενη με όλο και πιο ενδιαφέροντα προβλήματα.Ο μηχανισμός εξέλιξης και η εξέλιξη της επιστήμης είναι η αλλαγή συνθηκών και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την διαδικασία Δοκιμής και Λάθους.Οι ίδιοι οι μηχανισμοί της εξέλιξης που ακολουθούνται είναι συνήθως, αφαιρετικά διατυπωμένοι, δεν είναι περίπλοκοι και τέλος είναι ακολουθούν την αναγκαία συνθήκη ώστε να ΜΗΝ συμβάλλουν σε συγκεκριμένο σκοπό αποκλειστικά και μόνο για το προσωπικό κέρδος κάποιου, αλλά να εξυπηρετούν ταυτόχρονα και το κοινό όφελος. Έτσι η γνώση προοδεύει όσο διευρύνεται ο κόσμος!

Η Λογική σε ζητήματα Ηθικής

Η ανθρώπινη φύση είναι κάτι περισσότερο από λογική ικανότητα και απαραίτητος είναι ο συντονισμός των δράσεων (αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια, συμμετοχή, χαρά, λύπη, ευτυχία) η αξία των οποίων υπερβαίνει το προσωπικό όφελος και εξαρτάται και από τους νόμους της κοινωνίας.Συνεπώς, τι ρόλο παίζει η λογική σε ζητήματα ηθικής; Και πως ο διαχωρισμός της έννοιας του καλού και του κακού επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά;

O David Ηume τονίζει ότι η ηθική δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της λογικής και του “ηθικού αισθήματος” που έχει ο καθένας μας, μέσα του. Έτσι για να λειτουργήσει η ελεύθερη αγορά και συμπεριφορά είναι απαραίτητη μια κοινότητα αξιών που σημαίνει κοινούς κανόνες συμπεριφοράς που αλληλοδεσμεύουν την δράση όλων συντονίζοντας, σχεδιάζοντας και καθορίζοντας τη συμπεριφορά μας, για το κοινό όφελος.

Αντίστοιχα ο Τomas Kuhn (1922-1986) συμπεραίνει oτι «η εξέλιξη σκέψης και δράσης εξαρτάται από αυτά που θεωρούμε ΔΕΔΟΜΕΝΟ.»

Γίνεται λοιπόν σαφές, ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν καθορίζεται μόνο από την μεγιστοποίηση του κέρδους αλλά συνδυάζεται πρώτον με την επιδίωξη επιτυχίας στόχων και κέρδους και δεύτερον με την ταυτόχρονησυνειδητή ή ασυνείδητη, τήρηση των κανόνων συμπεριφοράς μας.

Η διαδικασία της μέθεξης (empathy) και η λειτουργία της

Η συλλογική ευφυΐα, είναι συνδυασμός των πράξεών του ανθρώπινου γένους για το συλλογικό καλό με την διαδικασία της μέθεξης, δηλαδή εμπιστοσύνης. Απαραίτητη προϋπόθεση για συνεργασία μεταξύ των ατόμων είναι η δυνατότητα μέθεξης. Αυτή λειτουργεί με δύο τρόπους, πρώτα θεωρώντας ότι οι άνθρωποι που συνεργάζονται μαζί με εμάς, σκέφτονται περίπου όπως εμείς και δεύτερον ότι και οι άλλοι τηρούν τους ίδιους κανόνες με μας.

Αν ψάξουμε να βρούμε από ποιους παράγοντες καθορίζεται η επιτυχία της επιδίωξης ενός στόχου θα διαπιστώσουμε επενεργούν βιολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες. Επιπλέον η επιτυχία των στόχων και του κέρδους επηρεάζονται από τους περιορισμούς της λογικής και από την τήρηση των κανόνων συμπεριφοράς. Αυτοί οι κανόνες συμπεριφοράς που καθορίζουν τη σκέψη και τη δράση μας και αφορούν την πολιτιστική μας κληρονομιά είναι η παράδοση που κουβαλάμε. Παρατηρούμε έτσι να υπάρχουν και διαφορές στην εφαρμογή και τήρηση κανόνων και αξιών, στην ανθρώπινη κοινωνία.

Για παράδειγμα σύμφωνα με το γαλλικό και ιταλικό δίκαιο οι κανόνες και οι νόμοι της ανθρώπινης συμπεριφοράς, διατυπώνονται ακολουθώντας την παράδοση. Ο δικαστής εφαρμόζει το νόμο που είναι απόρροια του ισχύοντος φυσικού νόμου.

Mε διαφορετικό σκεπτικό κινείται το αγγλικό και αμερικανικό πρότυπο για το δίκαιο της ανθρώπινης συμπεριφοράς και ο νόμος, αποκαλύπτεται. Συνεπώς για να ληφθούν δίκαιες αποφάσεις, ο δικαστής νομοθετεί βάσει των ισχυουσών αρχών που υπάρχουν στην κοινωνία ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Σίγουρα η εξέλιξη της παράδοσης, η οποία εκφράζει και την σύγχρονη κοινότητα των ανθρώπινων αξιών γίνεται όπως και η εξέλιξη της κοινωνίας, μέσω των συμπεριφορών μίμησης και καινοτομίας. Τα «μιμίδια» μεταφέρουν πληροφορίες και γνώση για την παράδοση σαν «εγωιστικά γονίδια» μάλλον ατελείς και αποσπασματικές, με αποτέλεσμα να διαφέρει η γνώση τους από αυτή, ενός φυσικού φαινομένου. Συνεπώς και η παράδοση δεν αφορά τίποτα άλλο, παρά πρακτικές και νοοτροπίες, ιστορικά πετυχημένες, τις οποίες ανασύρουμε για να τις εφαρμόζουμε, μιμητικά, στο μέλλον.

Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο υπήρξε ένα αίτημα για κεντρικό σχεδιασμό της παγκόσμιας οικονομίας καθώς και να συγκεκριμενοποιηθούν οι προϋποθέσεις για την λειτουργία της καταλλακτικής τάξης της αγοράς;

Σύμφωνα όμως, με τον Hayek και απέναντι στις απόψεις των οικονομολόγων της εποχής του δηλώνει ότι « η αγορά λειτουργεί σαν ακουσίως προκύπτουσα τάξη., Συμπυκνώνει παραδείγματα, δεδομένα και κανόνες ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να προγραμματίζει την ατομική του δράση» .

Συμπερασματικά τονίζει ότι, «ένας κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας δεν είναι ούτε εφικτός , ούτε επιθυμητός, διότι η οικονομία λειτουργεί με διαφορετικούς κανόνες απ αυτούς των φυσικών Επιστημών».

Επίσης ο KARL POPPER διαπιστώνει ότι «η γνώση εξελίσσεται, απαντώντας σε προβλήματα της κοινωνίας και βρίσκεται υπό συνεχή αναθεώρηση!»

Τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η γνώση για την κοινωνία και την οικονομία επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση των ατομικών δράσεων. Ακόμα οι ατομικές δράσεις μεταβάλλονται συνεχώς με απρόβλεπτο τρόπο και από τις ατομικές δράσης διότι βασίζονται σε αποσπασματική γνώση των περιστάσεων και σε ατομικές προτιμήσεις.

Πως όμως θα ξεπεράσουμε τις παγίδες της εγωκεντρικής μας συμπεριφοράς;

Οι επηρροές μας υπόκεινται σε συναισθηματικές δεσμεύσεις και ηθικά αισθήματα με συνέπεια να κατευθυνόμαστε προς το δίλλημα αν θα τηρήσουμε στάση εγωισμού ή ορθολογικής ιδιοτέλειας.